Jak przygotować się do matury z filozofii?

Seiya

Filozofia na maturze stanowi duże wyzwanie dla młodych ludzi, co potwierdzają wyniki uzyskane przez młodzież. Z danych zebranych przez Centralną Komisję Egzaminacyjną okazuje się, że średnia z uzyskanych wyników w 2024 roku to 30%, czyli stosunkowo nie wiele.

Dlaczego tak się dzieje?

Powodów takiej sytuacji jest trochę, z jednej strony nie sprzyja duża ilość wymaganego materiału, który nie jest łatwy do zrozumienia, a co dopiero do zapamiętania. Młodzi ludzie nie mają z tą dziedziną wielkiego doświadczenia, przez co niewiedzą, jak zacząć,  a w dodatku często zostawiają naukę filozofii na sam koniec.

Innym problemem jest mała ilość nauczycieli, którzy zajmują się filozofią z pasją. Zresztą filozofia na studiach nie cieszy się wielkim zainteresowaniem, a same studia do najłatwiejszych nie należą, stąd kończy je niewielu. W tym miejscu można by wymieniać znacznie więcej, ale nie na tym chciałbym się skupić w tym artykule.

Jak zmienić taką sytuację?

Niestety bez włożenia wysiłku się nie obędzie. Cały proces przygotowania do matury z filozofii można usprawnić tak, aby był efektywniejszy i zajmował mniej czasu. Najczęściej młodzi ludzie nie wiedzą, jak zacząć i kombinują, tak jak potrafią, stąd skuteczność ich pracy jest, taka jak dane pokazują, w tym miejscu da się dużo poprawić.

Na samym początku oczywiście trzeba się zastanowić, czy przygotowywać się samemu, czy sięgnąć po pomoc, kogoś z doświadczeniem. Wiadomo, że wybór doświadczonego korepetytora jest drogą szybszą i łatwiejszą, ale chce poświęcić uwagę tutaj tym, co z różnych przyczyn nie mają takiej możliwości i muszą sobie poradzić we własnym zakresie.   

Kiedy zacząć się przygotowywać do matury z filozofii?

Im wcześniej, tym lepiej, warto zacząć, chociażby rok przed maturą, z tego względu, że ilość materiału do przerobienia jest duża, a jeszcze to wszystko trzeba sobie powtórzyć. Z mojego doświadczenia w nauczaniu, zostawienie sprawy na ostatni rok nie jest najlepszą opcją, chyba że się chce mieć bardzo intensywny okres nauki. 

Od czego zacząć? Co będzie pomocne?

    
Przede wszystkim należy filozofię polubić, co nie jest trudne, gdyż tematy poruszane, są interesujące i wciągają bardzo szybko. Warto dać filozofii szansę, inaczej będzie się z nią walczyć, a to na dobre nie wychodzi.

Na sam początek warto zaopatrzyć się w kilka książek z zakresu historii filozofii, do których można zawsze spojrzeć i uzyskać rzetelną zweryfikowaną wiedzę. Przykładowymi książkami wartymi uwagi są na pewno Historia filozofii Władysława Tatarkiewicza, czy Dzieje Zachodniej Filozofii Bertranda Russella. W pozycjach tych zagadnienia są opisane językiem, przystępnym, dzięki czemu łatwo je zrozumieć, co z punktu widzenia ucznia jest bardzo pomocne. Oczywiście jest znacznie więcej świetnych publikacji, przyznaje, że na uwagę zasługują podręczniki z zakresu filozofii, dedykowane do szkół średnich. Nie będę ich tutaj nazw wymieniał, ale na poziomie maturalnym, każdy jest godny uwagi, z czego jestem mile zaskoczony.

Kolejnym miejscem, gdzie można znaleźć użyteczne informacje, w tej dziedzinie jest internet, należy tylko zwrócić uwagę na to, czy informacje przedstawiane są w sposób rzetelny, czyli czy jest podawana literatura, przypisy itp. 

Wiele z książek do filozofii można znaleźć w antykwariatach lub na portalach z używanymi rzeczami, gdzie kosztują niewiele, a często ludzie oddają je za darmo, co przy niekomfortowej sytuacji finansowej bywa pomocne.

Jeżeli chodzi o samą wiedzę, warto na początku zapoznać się z terminologią, jaka jest używana w filozofii, przyjrzeć się z głównym pojęciom i stanowiskom filozoficznym, następnie przejść do poszczególnych myślicieli, jacy zapisali się w dziejach, oczywiście tych wymaganych pod kątem matury.

Należy pamiętać, żeby uczyć się ze zrozumieniem, tak aby każde zagadnienie móc opisać kilkoma prostymi słowami, umieć przedstawić stanowisko przeciwne do podanego oraz potrafić podać kilka argumentów przeciw lub za danemu stanowisku bądź zagadnieniu.

Jednym z trudniejszych elementów na maturze stanowi Logika. Na rynku jest wiele książek dotyczących tej dziedziny, niemniej często podejmowane zagadnienia w nich są na poziomie zaawansowanym, a na maturze, logika jest na poziomie elementarnym. Stąd podręczniki do filozofii dla szkół średnich są dobrym rozwiązaniem. W internecie można znaleźć darmowe opracowania, a także strony, w których łopatologicznie wyjaśnione, są takie zagadnienia, jak klasyczny rachunek zdań, czy błędy językowe itp. Jeśli mimo to nadal logika sprawia trudności, zawsze można zapytać się kogoś doświadczonego. Gdy nie wiadomo kogo, to nauczyciele w szkole od matematyki, powinni świetnie znać tego typu zagadnienia na poziomie maturalnym.

Samej matury nie należy się obawiać, warto podejść do niej z szacunkiem lub potraktować ją, jako ciekawy sprawdzian wiedzy, nad którą pracowało się przez dłuższy czas. Niezależnie jaki okaże się wynik, tak naprawdę najważniejsze jest to, ile ta wiedza uszlachetniła danego człowieka i czy będzie ją potrafił wykorzystać w swoim dalszym życiu.